Libya’da kalıcı ateşkes ve siyasi sürecin başlatılması amacıyla Almanya’nın başkenti Berlin’de düzenlenen uluslararası konferans sona erdi. Ev sahibi Almanya Başbakanı Angela Merkel, basın toplantısında sonuç bildirgesini açıklayarak tarafların kapsamlı bir plan üzerinde anlaştığını duyurdu.

4 saati aşan Konferans’ın ardından açıklamalarda bulunan Angela Merkel, katılan tarafların ateşkes süresi boyunca Libya’daki gruplara silah yardımı ve askeri destek vermeyi durdurma taahhüdünde bulunduğunu duyurdu. Merkel, 5 artı 5 kişilik askeri bir komitenin oluşturulacağını ve isimlerin belirlendiğini açıkladı.

Merkel’in ardından söz alan Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres de taraflara üzerinde mutabık kalınan ateşkes ve silah ambargosuna uyma çağrısı yaptı. BM Genel Sekreteri, “Önümüzdeki günlerde askeri komiteyi Cenevre’de toplayacak duruma geldik.” ifadesini kullandı.

Bu arada, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, basın toplantısını beklemeden beraberindeki heyetle birlikte Berlin’den ayrıldı. Erdoğan, konferans sırasında ayrıca Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Almanya Başbakanı Merkel ve Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile ayrı ayrı görüştü. İtalya Başbakanı Conte ise Libya’da ‘ateşkesi gözlem misyonu’ oluşturulması çağrısında bulundu.

Ateşkes:

Sonuç bildirgesini imzalayan ülke ve uluslararası kuruluşlar, Libya’daki gerilimin azaltılması, tansiyonun düşürülmesi ve kalıcı ateşkes için çabalarını yoğunlaştırma sözü verdi.

Çatışmalarda kullanılan top bataryaları ya da hava araçlarının da geri çekilmesi çağrısı yapılıyor ve “Çatışma içerisindeki tarafların ya da onlara destek verenlerin Libya topraklarında ve hava sahasındaki tüm askeri hareketliliklerini sonlandırması” çağrısı metinde yer alıyor.

Ateşkesin gözetimi için ise Birleşmiş Milletler’in teknik komisyonlar oluşturacağı ifade ediliyor.

Ateşkes şartlarını ihlâl edenlere de, BM Güvenlik Konseyi tarafından yaptırımlar uygulanması çağrısı yapılıyor.

Silah ambargosu:

Birleşmiş Milletler 2011’den bu yana Libya’ya silah ambargosu uyguluyor. Ancak Berlin zirvesinin ardından yayımlanan karar metninde de bu ambargonun yıllardır sık sık birçok ülke tarafından delindiği vurgulanıyor.

İmzalanan metinde, silah ambargosu kararının fiiliyata geçirilmesi çağrısı yapılıyor ve “Tüm aktörleri çatışmayı körükleyici eylemlerden kaçınmaya çağırıyoruz… Buna askeri kapasitenin güçlendirilmesi için sağlanan finansman ve paralı asker desteği de dahildir” deniyor.

Metinde BM’nin silah ambargosunun delindiğine dair iddiaları araştırması çağrısı da yapılıyor. BM ambargosunun delindiğinin tespit edilmesi durumunda ise gerekli yaptırımların ilgili ülkeler için devreye sokulması gerektiği vurgusu yapılıyor.

Dış müdahalelerin sonlandırılması:

Berlin’de imzalanan barış planında, “Tüm katılımcılar Libya’daki silahlı çatışmalara müdahale etmeme ve Libya’nın içişlerine karışmama taahhüdünde bulunmuştur” deniyor.

Militan güçlerin dağıtılması:

Libya’da kalıcı ateşkesin sağlanabilmesi için iç savaşta etkin rol oynayan silahlı militan grupların dağıtılması gerektiği ifade ediliyor.

Bu gruplara üye kişilerin, Libya’da başlatılacak olan siyasi süreç kapsamında oluşturulacak olan güvenlik güçlerine entegre edilmeleri çağrısı yapılıyor.

Birleşmiş Milletler’den de bu sürecin takipçisi olması isteniyor.

Siyasi sürecin yeniden başlatılması:

Berlin zirvesine katılan ülke ve uluslararası kuruluşlar, Libya’da savaşan tarafları siyasi çözüm için masaya davet ediyor ve “Tüm taraflar, BM’nin Libya Özel Temsilciliği gözetiminde, Libyalılar tarafından başlatılmış bir siyasi süreci yürütmelidir” deniyor.

Amacın, bir geçiş döneminin ardından Libya’da demokratik parlamento ve devlet başkanlığı seçimlerin düzenlenmesi olduğu ifade ediliyor.

Ekonomi ve petrol:

Berlin zirvesinin ardından açıklanan karar metninde tüm tarafların Libya Merkez Bankası ve Libya Ulusal Petrol Şirketi gibi kurumların bütünlüğünün korunmasına verdiği önem dile getiriliyor.

Tüm taraflara ülkenin petrol tesisleri altyapısını korumaları çağrısı yapılıyor ve “Enerji kaynaklarının gayrimeşru yöntemlerle sömürülmesinden kaçınılmalı” deniyor.

Hafter ve Sarraj arasında temas:

Berlin zirvesi kararlarında, siyasi sürecin ne zaman nasıl başlayacağına dair somut bir madde bulunmuyor.

Ancak BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, zirvenin ardından düzenlediği basın toplantısında UMH Başbakanı Sarraj ve General Hafter’in belirleyeceği beşer kişilik delegasyonların gelecek birkaç gün içerisinde İsviçre’nin Cenevre kentinde görüşeceğini ifade etti.

Bu görüşmelerin daha çok mevcut ateşkesin sürekliliğini sağlamak adına krizin askeri boyutuna odaklanacağı belirtildi.