Biz Gazeteciyiz
İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Muhafazakar Parti liderliğinden istifa etti. Yeni başbakanı belirlemek için partide liderlik seçimi yapılacak.
Lider adaylarının partili milletvekillerinin desteğini alması gerekiyor. En fazla desteğe sahip iki aday arasında yeni lideri seçmek için Muhafazakar Parti üyeleri oy kullanacak.
Peki potansiyel adaylar kimler?
Rishi Sunak
Rishi Sunak bir zamanlar bazıları tarafından Muhafazakar Parti’nin gelecek lideri olarak görülüyordu.
Ancak son birkaç ay içinde, Hindistanlı varlıklı eşinin İngiltere’de vergi ödememesiyle ilgili tartışmanın ardından itibarı zedelendi. Bir süre sonra da Covid salgını döneminde Başbakanlık’ta partiye katılıp tecrit kurallarını ihlal ettiği için para cezası aldı.
2015’te milletvekili seçildi. Parlamento dışında adını çok az kişi duymuştu ama Şubat 2020’de Maliye Bakanı oldu.
Hemen ardından koronavirüs pandemisi nedeniyle ülkede kısıtlamalara gidildi ve bu dönemde ekonomiyi ayakta tutmak için bol para harcaması gerekti.
Kendisini partinin (eski başbakan Margaret) Thatchercı kanadında düşük vergi ve harcamaları destekleyen bir Muhafazakar olarak gören biri için parayı savurmak kolay olmadı ama bu popülaritesini artırdı.
Arkadaşı Sağlık Bakanı Sajid Javid’le birlikte kabineden ayrılmak için yaptığı ilk hamle, sonunda Boris Johnson’ı istifaya zorlayan istifaların yolunu açtı denebilir.
Liz Truss
Dışişleri Bakanı Liz Truss, Maliye ve Sağlık Bakanı’nın istifası sonrasında Johnson’a desteğini açıklamakta gecikmedi ve liderliğe sadık olanlar arasındaki konumunu güçlendirdi.
Dışişleri Bakanlığı’na gelen ikinci kadın olarak Truss, uzun süredir İran’da tutuklu bulunan iki İngiltere vatandaşının serbest bırakılmasını sağlaması; Rusya ve oligarklarına yaptırım uygulamasıyla övgü topladı.
İlk olarak 2010’da milletvekili seçilen Truss, ekonomi ve ticaret alanındaki liberal görüşleriyle Muhafazakar Parti üyeleri arasında popüler bir figür haline geldi.
Ancak tarzı her zaman geniş kitlelerin ilgisini çekmedi ve 2015’teki Muhafazakar Parti konferansında İngiltere’nin peynir ithalatıyla ilgili ateşli konuşması nedeniyle alay konusu oldu.
Ama bu ilerlemesini engellemedi ve mevcut görevine gelmeden önce, İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılması (Brexit) sonrası ticaret anlaşmalarını uluslararası ticaret sekreteri olarak müzakere etmek de dahil olmak üzere bir dizi önemli görevde bulundu.
Sajid Javid
Eski Sağlık Bakanı, Salı günü görevinden istifa konuşmasında, “sorun en tepede başlıyor” sonucuna vardığını söyledi ve Başbakan’a seslenerek “dürüstlük” ihtiyacını vurguladı.
avid daha önce 2019’da liderlik için aday olmuş, son dört aday arasında kalınca Johnson’ı desteklemek üzere adaylıktan çekilmişti.
Johnson bu destek için onu maliye bakanlığı göreviyle ödüllendirdi. Ama burada danışmanlarıyla yaşadığı sorunlar nedeniyle altı ay sonra istifa etti. 2021’de sağlık bakanı olarak yeniden kabineye dönüş yaptı.
Javid, artan enflasyon ve ulusal borcun tehlikeleri konusunda uyarılarda bulunan bir mali muhafazakar olarak değerlendiriliyor.
2010’da Muhafazakar Parti’den milletvekili seçilen Javid, Pakistanlı göçmen bir ailenin çocuğu olarak 1969’da İngiltere’de doğdu.
Michael Gove
Bölgelerarası Kalkınma Bakanı olarak görev yapan Michael Gove, Johnson’a istifa çağrısında bulununca Çarşamba günü görevden alındı.
Daha önce iki kez Muhafazakâr Parti liderliği ve başbakanlık için aday oldu. 2019’da Boris Johnson ve Jeremy Hunt’ın ardından üçüncü oldu.
Ancak liderlik yarışlarındaki en ünlü müdahalesi 2016’da, AB referandumunun ardından, Brexit’i savunanların üst düzey bir temsilcisi olduğu sırada geldi.
Başlangıçta, aynı tarafta Brexit’i savunan Johnson’ı destekledikten sonra, onun “bu görev için liderlik sağlayamayacağını” savunarak desteğini geri çekip kendisi de adaylığını açıkladı.
Eski BBC çalışanı ve muhafazakar eğilimli Times gazetesi köşe yazarı olan Gove, kabinede en uzun süre görev yapan bakanlardan biri.
2010’da eğitim bakanı olan Gove, o tarihten bu yana Muhafazakar Parti grup başkan vekili, adalet bakanı, çevre bakanı ve son olarak da bölgelerarası kalkınma bakanı olarak hükümette görev aldı.
Nadhim Zahawi
Johnson tarafından iki gün önce maliye bakanı görevine getirilen Nadhim Zahawi, Covid salgınında aşı bakanı rolünü üstlendiğinde güven veren bir bakan olarak ününü pekiştirdi ve İngiltere’deki başarılı aşı programıyla övgü topladı.
“Yaptığım en önemli işti” dediği bu görev, eğitim bakanı olarak kabineye terfi etmesine zemin hazırladı.
Rishi Sunak’ın istifasının ardından maliye bakanlığına atanmasının üzerinden 24 saat geçtikten sonra, Johnson’a istifa etme zamanının geldiğini söyleyenler arasına katıldı.
1967’de Irak’ta doğan Zahawi ve ailesi, Saddam Hüseyin 1979’da iktidara geldiğinde ülkeyi terk etti.
Kimya mühendisliği okuduktan sonra Teletubbies ürünleri satan bir firma kurdu ve ardından online anket şirketi YouGov’u kurarak servetini artırdı. 2010’da milletvekili seçildi.
Jeremy Hunt
Eski dışişleri bakanı, Muhafazakar Parti’de 2019 liderlik yarışında Boris Johnson’ın ardından ikinci olmuştu. O günden beri kabinede görevi olmasa da parlamentoda etkili bir varlık göstermeye devam ediyor.
Avam Kamarası Sağlık Komisyonu Başkanı olarak pandemi boyunca hükümet politikasını mercek altına aldı.
Hunt’ın üç yıl önceki yarışta, Brexit referandumunda AB’de kalma yönünde oy kullandığını açıklaması olumsuz bir puan olarak değerlendirilmişti.
Liderlik için tekrar aday olursa, parti üyelerinin öncesinden farklı bir bakış açısına sahip olmasını ümit edecek.
Bir amiralin oğlu olan Hunt, servetini öğrenci adaylarını eğitim kurumlarıyla buluşturan Hotcourses adlı internet sitesini kurarak elde etti.
2005’ten beri milletvekili olan Hunt, 2010 yılında hükümete kültür bakanı olarak katıldı ve sağlık bakanlığı da yaptı.
Suella Braverman
Boris Johnson’ın istifa edeceği daha netleşmeden Suella Braverman cesur bir şekilde hem aday olacağını hem de hükümetin en üst düzey hukuk yetkilisi olan Başsavcı olarak kabinede kalacağını açıkladı.
Brexit odaklı Avrupa Araştırma Grubu’nun parlayan yıldızlarından biri olan Braverman, Brexit taraftarıydı ve her zaman Johnson’ın sadık destekçisi oldu.
Kabine görevindeyken doğum izni alan ilk bakan oldu; izin alabilmesi için yasanın değiştirilmesi gerekti.
Penny Mordaunt
Eski bir sihirbaz asistanı olan Penny Mordaunt, önemli başarılara imza atma konusunda başarılı bir geçmişe sahip.
Siyasi anlamda, 2019’da İngiltere’nin ilk kadın savunma bakanı olarak tarihe geçti. David Cameron döneminde silahlı kuvvetler bakan yardımcısı olarak görev yapmış bir deniz yedek subayı için doğal bir görev olarak da görülebilir.
Ancak Mordaunt, parlamento dışında muhtemelen en çok ITV’nin ünlülere yönelik dalış programına katılarak hayır işleri için para toplamasıyla tanınıyor.
2010’dan bu yana milletvekili olan Mordaunt, Muhafazakar Parti’nin gençlik kollarının eski başkanı ve William Hague parti lideriyken onun basın sorumlusuydu.
Tom Tugendhat
Tom Tugendhat’ın tarzı Boris Johnson’ın tam tersi denebilir: Popülizmden ziyade pragmatizmi yansıtan ılımlı siyasetçi, 2016’daki Brexit referandumunda AB’de kalmayı desteklemişti.
2015’te milletvekili seçilen Tugendhat, yıllardır Muhafazakar Parti’nin gelecekteki potansiyel lideri olarak görülüyor.
Ocak 2020’den bu yana Dış İlişkiler Karma Komisyonu başkanlığını yürütmesi, Çin’in artan küresel etkisi gibi konuları incelemek için askeri uzmanlığından yararlanması liderlik referanslarına ağırlık kazandırdı.
Tugendhat, geçen yıl Ağustos ayında parlamentoda yaptığı duygusal bir konuşmada, Batılı güçlerin Afganistan’dan çekilmesiyle eski askerlerin hissettiği öfke ve üzüntüden söz etmişti.
2017 yılında kendisine başbakan olmak isteyip istemediği sorulduğunda şöyle demişti: “Elbette. Bir bilet aldım, neden piyangoyu kazanmak istemeyeyim ki?”
Ben Wallace
Savunma Bakanı ve eski bir asker olan Ben Wallace, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden bu yana, İngiltere’nin Kiev’i silah ve eğitimle destekleme konusundaki hızlı kararıyla dikkatleri üzerine çeken düşük profilli bir isim.
Brexit’e karşı olmasına rağmen, Wallace daha önce Boris Johnson’ın başarısız 2017 liderlik kampanyasını yönetti ve 2019’da bir kabine görevi ile ödüllendirildi.
Almanya, Kıbrıs, Belize ve Kuzey İrlanda’da görev yapan Wallace burada IRA’nın İngiliz askerlerine yönelik bombalı saldırı girişimini engellemişti.
Ayrıca Prenses Diana’nın cenazesinin Paris’ten çıkarılmasında görev alan ordu personelinden biriydi.
Steve Baker
Brexit hareketinin önde gelen bir diğer ismi Steve Baker, liderliğe aday olması için meslektaşlarının kendisine “yalvardığını” açıkladı.
Etkili bir örgütçü olarak görülen Baker, Johnson’ın selefi Theresa May’i perde arkasından istifaya zorlayan milletvekili olarak biliniyor.
Kraliyet Hava Kuvvetleri’nde mühendis olarak görev yapan Baker 2010 seçimlerinde milletvekili oldu.
BBC – Türkçe
