Libya’da gerilimin tırmandığı bir dönemde Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ve İtalyan mevkidaşı Di Maio Ankara’da bir araya geldi. Çavuşoğlu İtalya’ya işbirliği teklifinde bulunurken Di Maio “siyasi çözüm” vurgusu yaptı.

Libya krizinde uluslararası gerilimin tırmandığı bir dönemde, Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti’ni (UMH) destekleyen iki ülke; Türkiye ve İtalya’nın dışişleri bakanları bir araya geldi.

Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, İtalyan mevkidaşı Luigi Di Maio ile Ankara’da yaptığı görüşme sonrasında düzenlenen ortak basın toplantısında, “İtalya ile birlikte Libya’da kalıcı bir barış ve sonuç getirici bir siyasi süreç için çalışmaya devam edeceğiz. Burada İtalya’nın oynadığı kritik rolün farkındayız. Ve kendilerine teşekkür ediyoruz. Dengeli bir rol oynadılar. Bazı AB ülkeleri gibi darbeci Hafter’in yanında olmadı, ama ateşkes ve siyasi süreç için samimi çaba sarf etti” ifadelerini kullandı.

İtalya’ya enerji tedariğinde işbirliği teklifi

Çavuşoğlu, Çarşamba günü Trablus’ta gerçekleştirdiği temaslar hakkında Di Maio’ya bilgi verdiğini de belirterek Libya konusunda “Bundan sonraki ikili, üçlü ve diğer platformlardaki çabalarımızda İtalya’yı birlikte görmek istiyoruz” dedi ve bunu Rusya’ya ve diğer ülkelere de söylediklerini belirtti. Türk Dışişleri Bakanı ayrıca “Libya’nın enerji tedariğinde İtalya ile bir arada çalışmak isteriz” ifadelerini kullandı.

Çavuşoğlu, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ve MİT Başkanı Hakan Fidan’dan oluşan üst düzey heyetin sürpriz Trablus ziyareti nedeniyle İtalya Dışişleri Bakanı’nın Çarşamba gününe planlanan Ankara ziyareti ertelenmişti.

İrini’ye eleştiri

Çavuşoğlu AB’nin Libya’ya yönelik silah ambargosunu denetleme misyonu olan İrini’ye yönelik eleştilerde de bulundu.

İrini’ye dahil olan İtalya’nın iyi niyetinden şüpheleri bulunmadığını ancak İrini’nin taraflı bir operasyon olduğunu söyleyen Çavuşoğlu, “Şimdi açıkça ben sormak isterim: Suriye’den Libya’ya gelen savaş uçaklarıyla ilgili İrini’nin herhangi bir açıklaması,  tespiti oldu mu ya da Abu Dabi’den gelen silahlarla ilgili bir tespiti olabildi mi? İrini’nin içinde olan Fransa’nın sürekli Hafter’e silah vermesiyle ilgili bir raporlaması var mı, havadan gelen? Bunun içinde olan Fransa bizzat oraya silah götürüyor” ifadelerini kullandı.

Çavuşoğlu genel anlamıyla İrini operasyonunun Libya sorununun çözümüne ya da ambargo gibi konuların çözümüne ve denetlenmesine bir katkı sağlayamayacağını kaydetti.

İtalyan bakandan siyasi çözüm vurgusu

İtalya Dışişleri Bakanı Di Maio, Libya’da ihtilafın artık sona erdirilmesi ve tarafların silah ambargosunu delecek şekilde sürekli silah yığmasının engellenmesi gerektiğini belirterek “Artık İtalya için hatta AB için Libya bir güvenlik tehdidi oluşturmamalı. Bunun için de politik çözüm gerekiyor” dedi.

İtalyan Bakan,  “Biz Birleşmiş Milletler tarafından önderlik yapılan barış sürecini destekliyoruz  Berlin Konferansında ifade edildiği gibi. Libyalı tarafların tekrar masaya oturma niyetinden de memnuniyet duyuyoruz. Bu şekilde artık sürdürülebilir bir ateşkes olmasını istiyoruz” şeklinde konuştu.

Türkiye, İtalya ve Katar, BM tarafından tanınan Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti’ni (UMH) desteklerken Fransa, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE)  Libya’nın doğusunu kontrolü altında tutan General Halife Hafter’e destek veriyor.

Kıbrıs ve Doğu Akdeniz gündemi

Çavuşoğlu görüşmede, doğal gaz arama ve sondaj çalışmaları nedeniyle bölge ülkeleri arasında gerginlik yaşanan Doğu Akdeniz ve Kıbrıs konularının da gündeme geldiğini kaydetti.

“Biz Türkiye olarak Doğu Akdeniz’in çatışma alanı değil işbirliği alanı olmasını istiyoruz. Aynı duygu ve düşünceyi İtalya’da da gördük” ifadelerini kullanan Çavuşoğlu, “Ancak şu an Türkiye’yi dışlama çabalarının neticesi olarak maalesef bu işbirliği yok. Biz de kendi haklarımızı korumak için adımlar atmak durumunda kaldık” diye konuştu.

Çavuşoğlu bu konularda işbirliğine hazır olduklarını Yunanistan’a söyledikleri gibi İtalya’ya da söylediklerini kaydederek “İtalya’nın bu konularda yapıcı bir rol üstlenmek istediğini gördük” dedi ve bunu Türk tarafının memnuniyetle karşılayacağını söyledi.

Çavuşoğlu ayrıca Avrupa Birliği (AB)’nin Türkiye’ye ilişkin seyahat uyarısının objektiflikten çok uzak olduğunu belirterek, İtalya ile Türkiye arasındaki turizmin Ağustos ayı itibarıyla başlamasını istediklerini belirtti.

Yunanistan’dan AB’ye: Zayıf görünmemeliyiz

Öte yandan Yunanistan Başbakanı Kiryakos Mitsotakis Birleşmiş Milletler tarafından Libya’ya uygulanan silah ambargosunun uygulanmasında AB’nin “zayıf” görünmemesi gerektiğini söyledi. Yunan Başbakanının açıklaması Fransa’nın Akdeniz’de bir Türk fırkateyninin Fransız savaş gemisini taciz ettiği yönündeki suçlamasının ardından geldi.

Mitsotakis, “Kararlar alıp ardından bunları uygulamada zayıflık gösteremeyiz” dedi.

Fransa, iki Türk fırkateyninin eşlik ettiği Tanzanya bandıralı “Çirkin” adlı kargo gemisini, Libya’ya silah taşıyarak BM’nin silah ambargosunu ihlal ettiği şüphesiyle arama girişiminde bulunulduğunu ve Türk fırkateynlerinin “son derece saldırgan” bir şekilde bu girişimi engellediğini ileri sürmüştü.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Fransa’nın suçlamasının inceleneceğini açıklamış, Türkiye ise suçlamaları reddetmişti.

Aynı kargo gemisi daha önce de Yunan askeri gemisi tarafından kontrol edilmek istenmiş, ancak gemiye eşlik eden Türk fırkateynleri bu girişimi engellemişti.

BM’nin silah ambargosu kararı

Birleşmiş Milletler (BM), Libya’ya silah ambargosu kararını 2011 yılında almıştı. Ancak BM kararının Libya’da sıklıkla ihlal edilmesi nedeniyle Berlin’de Şubat ayında düzenlenen Libya konferansında katılımcı ülkeler silah ambargosunun daha sıkı denetlemesi konusunda taahhütte bulundu. Mart ayı sonunda da AB’nin ortak bir askeri misyonla Libya’ya yönelik ambargoyu denetlemesi kararlaştırmıştı. Irini adı verilen misyon, Mayıs ayı başında göreve başladı.