Dünyadaki birçok şehirde iklim değişikliği politikalarına paralel olarak bisiklet alt yapıları geliştiriliyor. Başta Avrupa Birliği yönetimi olmak üzere birçok ülke günlük ulaşımda motorlu taşıtlar yerine bisiklet kullanılmasını teşvik ediyor. Son olarak Covid-19 salgınıyla birlikte Dünya Sağlık Örgütü, bir ulaşım aracı olarak bisikletin daha fazla tercih edilmesi tavsiyesinde bulundu.

Peki yönetimler ulaşım politikalarında ne kadar çevreci? Günümüzün “bisiklet dostu” şehirleri hangileri? Türkiye’den bu listeye giren kent var mı?

Kopenhag zirveden inmiyor

Kentsel tasarım danışmanlığı yapan Copenhagenize Index’in 2019 raporuna göre, listenin başında Danimarka’nın başkenti Kopenhag var. Şehir halkının yüzde 62’si işe ya da okula giderken ulaşımlarını bisikletle yapıyor.

İkinci sırada Hollanda’nın başkenti Amsterdam yer alıyor. 2025 yılına kadar şehir merkezinden 11 binden fazla otopark alanı kaldırılacak ve onun yerine bisiklet park yeri, sokak ağaçları ve daha iyi yürüyüş ortamları oluşturulacak.

Üçüncü sırada yine Hollanda şehri Utrecht var. Şehirde 22 bin kapasiteli dünyanın en büyük bisiklet parkını inşa ediliyor.

Belçika’nın Antwerp şehri dördüncü konumda. Şehir merkezinde yeni trafik ışıklandırma sistemiyle bütün sokakların yüzde 95’inde hız limitinin 30 km’ye indirilmesi planlanıyor.

Fransa’nın ilk bisiklet şehri olarak bilinen Strasbourg da raporda beşinci sırada. Şehir halkının yüzde 16’sı işe giderken bisiklet kullanıyor.

2011’den bu yana her iki yılda bir yapılan araştırmaya göre, düzenlenen son üç listenin zirvesinde Kopenhag yer alıyor. 2011 ve 2013’te ilk sırada Amsterdam bulunuyor.

Önceki yıllarda ilk 10’da yer alan İsveç’in Malmö şehri ise 2019’da ilk 20’ye giremedi.

Bogota ilk kez sıralamaya girdi

Sıralamada ilk 10’daki bütün şehirler Avrupa’dan. İlk 20’de ise 5 şehir Avrupa dışından. Listeye girmeyi başaran Kolombiya’nın başkenti Bogota 12. sırada. Şehirdeki 2 bin 500 olan bisiklet parkına 2027’ye kadar 13 bin daha eklenmesi planlanıyor.

Japonya’nın başkenti Tokyo ise 16. sırada. Kentte tüm tren yolcularının yüzde 18’i biniş istasyonuna bisikletle gidiyor.

Tayvan’ın başkenti Taipei 17. Kanada’dan Montreal ve Vancouver şehirleri 18 ve 19. sırada yer alıyor.

Bisiklet için “siyasi iradeye” bonus puan

Araştırma nüfusu 600 binin üzerindeki 600 üzerinde şehirde yapıldı. Bisiklet ulaşımında yüzde 2 modal payını geçenler bir üst tura çıktı.

Geriye kalan 115 şehre, 13 farklı parametrede 0 ila 4 arasında puan veriliyor. Siyasetçilerin ya da belediye başkanlarının bisiklet altyapısını geliştirme planları da bonus puanla ödüllendiriliyor.

Puanlama, bisiklet altyapısı, bisiklet olanakları, trafik koşulları, güvenlik göstergeleri, kadın-erkek dengesi, bisiklet imajı, kargo bisikletler, ortak bisiklet programı, siyasilerin ve sivil toplum örgütlerinin politikaları, şehir planlaması gibi kriterler göz önüne alınarak yapılıyor.