Aylar süren zorlu müzakerelerin ardından Britanya ile AB, Brexit sonrası ticaretin nasıl şekilleneceğine ilişkin mutabakata vardı. Sırada Britanya ve AB ülke parlamentolarının vereceği karar var.
Avrupa Birliği’nden çıkış süreci kördüğüme dönen Britanya, 31 Ocak’taki resmî ayrılığının ardından her iki tarafın da “tarihi” olarak nitelendirdiği bir serbest ticaret anlaşmasına imza attı.
Brüksel’de yürütülen görüşmelerde bir araya gelen taraflar, dün Brexit sonrası süreci belirleyecek ticaret anlaşmasında mutabakata vardıklarını açıkladı.
Şimdi top, Britanyalı ve Avrupalı parlamenterlerde. Anlaşmanın Britanya ile AB üyesi ülkelerin parlamentolarında onaylanması gerekiyor.
Britanya için sırada ne var?
Londra, anlaşmayı oylamak için milletvekillerini 30 Aralık’ta parlamentoya çağıracağını duyurdu. Muhalefetteki İşçi Partisi anlaşmayı destekleyeceğini söyledi. Parti lideri Keir Starmer, mutabakata varılan metin tatmin edici olmasa da anlaşmasız bir ayrılıktan daha iyi olduğunu belirtti.
Parlamentodaki vekiller kısa süre içerisinde (1 Ocak) anlaşmanın onaylanması yönündeki baskıdan büyük olasılıkla memnun olmayacaklar. Bu tür önemli mevzuatlar genelde satır satır incelenir ve parlamentodan geçmesi genellikle aylar sürer.
AB’yi ne bekliyor?
Avrupa Komisyonu, anlaşmanın taslak metnini 27 Avrupa üye ülkesine göndermeye hazırlanıyor. AB’nin Brexit başmüzakerecisi, Cuma günü yapılacak olağanüstü toplantıda AB büyükelçilerine brifing verecek. Diplomatların anlaşmayı incelemesinin iki-üç gün sürmesi bekleniyor. Üye devletler daha sonra Brexit müzakerelerinin sonucunu ve ticaret anlaşmasını geçici olarak uygulanmasını onaylamak zorunda kalacak. Zaman darlığı sebebiyle, Avrupa Parlamentosu anlaşmayı gelecek yıla kadar bütünüyle onaylayamayacak.
1 Ocak’tan itibaren ne değişecek?
Britanya’nın AB’den ayrılması için belirlenen 11 aylık geçiş dönemi 1 Ocak 2021 tarihinde resmen sona erecek. Ülke artık bloğun piyasa ve gümrük birliğinin bir parçası olmayacak. Bunun yerine kendi kural ve düzenlemelerine bağlı olacaklar.
AB üye devletleri tarafından geçici olarak onaylandığı takdirde, serbest ticaret anlaşması, Birleşik Krallık ve AB malları için herhangi bir tarife veya kota olmamasına olanak tanıyacak.
Ancak işletmeler yine de ithalat ve ihracat için yeni bürokratik uygulamalarla karşı karşıya kalacak.
Britanya ile AB arasındaki anlaşma yıl bitmeden yalnızca bir hafta önce geldiğinden, her iki taraftaki vatandaşların ve işletmelerin yapılacak değişikliklere hazırlanmak için fazla zamanı yok.
Öte yandan hem Britanya ve hem de AB vatandaşları artık yaşamak, çalışmak ve okumak için serbest dolaşım hakkından yararlanamayacak.
AB’nin Schengen bölgesine seyahat eden Britanyalılar, her 180 günlük dönemde yalnızca 90 gün kalabilecek. AB vatandaşları ise Britanya’yı 180 güne kadar ziyaret edebilir.
Uzun vadeli etkileri ne olacak?
Bloğu terk eden ilk ülke Britanya, ticaret anlaşması sayesinde AB üyesiyken faydalandığı bazı avantajlardan, ayrılmasına rağmen yararlanmaya devam edecek. Ancak AB’nin ortak pazarı ile gümrük birliğini terk etmek, şüphesiz Britanya ekonomisini olumsuz etkileyecek. Tahminler, ülkenin Gayri Safi Yurtiçi Hasılasının (GSYİH) uzun vadede, AB’de yer aldığı döneme kıyasla yüzde 4 düşeceği yönünde.