Avrupa Birliği (AB) liderlerinin 10-11 Aralık tarihlerindeki zirvede karara bağlayacağı Türkiye’ye yaptırımlar ile ilgili olarak Reuters haber ajansının ulaştığı taslak metin üzerinde liderlerin anlaşması halinde AB, 2019 yılında başlatılan yaptırımlara “ek listeler” hazırlayacak ve yaptırımların kapsamının “ihtiyaç olması halinde genişletilmesi” üzerinde çalışacak. Bu arada 53 Alman ve Yunan milletvekilleri Alman Şansölye Merkel’e bir mektup yazarak Türkiye’ye denizaltı satışlarının durdurulmasını talep ettiler.
Zirve bugün
Kıbrıs ve Yunanistan açıklarında petrol ve doğalgaz sondajı yapması nedeniyle ekim ayında Türkiye’nin sondaj faaliyetlerini durdurmak için yaptırım başlatma tehdidinde bulunan AB liderleri, Perşembe günü başlayacak zirvede yaptırımları ele alacak.
Ekim ayındaki AB liderler zirvesinde Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki doğal gaz arama faaliyetleri görüşülmüş, ancak Fransa, Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Türkiye’ye yaptırım uygulanması talebi kabul edilmemişti.
Ankara’ya “iyi niyetli görüşmelere devam etmesi ve tek taraflı eylemlerden kaçınması” halinde AB ile daha yakın bağlar ve daha iyi ticari ilişkiler kurulabileceği mesajı verilmiş, Türkiye’nin faaliyetlerini sürdürmesi durumunda ise aralık ayındaki zirvede yaptırımların gündeme alınacağı tehdidinde bulunulmuştu.
AB diplomatları Yunanistan’ın yaptırımları yeterince güçlü bulmadığını ve taslak metin üzerinde müzakerelerin devam ettiğini belirtti. Kıbrıslı bir diplomat “ek listeler” hazırlanmasına olumlu baktıklarını belirterek, “Şubat veya marta kadar Türkiye’nin tavrında bir değişiklik olmadığı takdirde daha sonraki safhalarda sektörel önlemler de görmek istiyoruz” dedi.
Fransa Türkiye ekonomisine yönelik olarak “sektörel” bazı yaptırımlar uygulanmasına destek veriyor.
Taslak metinde, Avrupa Komisyonu Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in Mart 2021’deki bir sonraki zirveye kadar nasıl ilerleneceği konusunda hazırlık yapması gerektiği belirtiliyor.
Taslak metinde ayrıca AB’nin olası yaptırım konularında Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile koordineli hareket edeceği belirtiliyor. Türkiye’ye S-400 yaptırımlarını da içeren Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasa Tasarısı (NDAA) ABD Temsilciler Meclisi’nde kabul edildi. Kongre’nin diğer kanadı olan Senato’daki oylamanın bu hafta içinde yapılması öngörülüyor.
Doğu Akdeniz
AB, 2019’da Doğu Akdeniz’de “izinsiz aramaları” cezalandırmak için bir yaptırım programı oluşturarak Kıbrıs Cumhuriyeti’nin münhasır ekonomik bölgesinde veya kıta sahanlığındaki faaliyetleri planlamak veya faaliyetlere katılmakla suçlanan kişi ve şirketlerin varlıklarını dondurmuştu.
Şu ana dek Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın (TPAO) iki üst düzey yetkilisi yaptırım listesine alındı, ancak Kıbrıs Cumhuriyeti bu yılın başlarında, yaptırım kapsamına alınmasını istediği isimlerden oluşan bir listeyi AB’ye sunmuştu.
2011 yılında Ada açıklarında doğal gaz bulan Kıbrıs Cumhuriyeti, çok uluslu şirketlere petrol ve doğal gaz araştırma lisansı verdiği ada çevresindeki deniz bölgelerinde Türkiye ile anlaşmazlık yaşıyor.
Kıbrıs Cumhuriyeti hükümeti ile diplomatik ilişkileri bulunmayan Türkiye, kendi kıta sahanlığında veya Kıbrıs Türklerinin haklarının olduğu sularda faaliyet gösterdiğini söylüyor.
Anadolu Ajansı’nın haberine göre Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, AB Konseyinin Türkiye’ye yaptırım düşüncesinin “hayal kırıklığı” yarattığını belirterek Avrupalı liderlere bundan kaçınma çağrısında bulundu.
Milletvekillerinden Merkel’e mektup
Avrupa Parlamentosu (AP) üyesi Alman ve Yunan milletvekilleri, Türkiye’ye yaptırımların görüşüleceği Avrupa Birliği (AB) zirvesi öncesi Türkiye’ye Alman denizaltı satışlarının derhal durdurulması çağrısında bulundu. Almanya Başbakanı Angela Merkel’e hitaben 53 milletvekilinin imzasıyla Twitter’da yayınlanan mektupta Türkiye’nin tehditlerinin endişe verici boyuta geldiği belirtilerek, “Avrupa Parlamentosu’nun Yunan ve Alman üyeleri olarak, Alman hükümetini, Alman denizaltılarının, bileşenlerinin ve yedek parçalarının ihracatının yanı sıra ilgili tüm bakım faaliyetlerini derhal askıya almaya çağırıyoruz” denildi.
Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de sismik faaliyetleri nedeniyle Yunanistan ve Kıbrıs’ın egemenlik haklarını çiğnediği, bu bağlamda uluslararası hukuka da aykırı hareket ettiği belirtilen mektupta, “Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de AB üyesi ülkelere yönelik askeri tehditleri konusunda son derece endişeliyiz ve Türkiye’nin olası bir çatışmada Almanya’da üretilen denizaltıları kullanabileceğinden korkuyoruz” ifadesine yer verildi.
Mektupta, Alman hükümetinin, ağırlıklı olarak Alman Thyssen Krupp şirketi tarafından üretilen ve Türkiye’de montajı yapılan denizaltıların, bileşenlerinin ve yedek parçalarının ihracatının yanı sıra bakım servislerinin askıya alınması için acil önlemlere başvurması istendi.
Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki doğal gaz kaynakları arama faaliyetlerini yasadışı olarak tanımlıyor. Türk hükümeti ise bu iddiaları reddederek, arama faaliyeterinin yasal olduğunu savunuyor. Bugün başlayan ve yarına kadar devam edecek AB zirvesinde, Doğu Akdeniz’deki sismik çalışmaları nedeniyle Türkiye’ye karşı uygulanacak olası yaptırımlar da ele alınacak.