Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, düzenlediği basın toplantısında Dağlık Karabağ’daki durumun izlenmesi için bir Rus-Türk gözlem merkezi oluşturulacağını doğruladı. Lavrov, bu merkezin uzaktan insansız hava araçları ile denetim yapacağını ve Türk gözlemcilerin Dağlık Karabağ’a girmeyeceğini söyledi.
Sergey Lavrov, “Merkez, İHA’lar ve sahadaki özellikle de tüm temas hattındaki durumu tespit etme imkanı sunan diğer teknolojiler de dahil teknik objektif izleme araçlarını kullanarak uzaktan çalışacak ve hangi tarafın ateşkese uyduğunu, hangisinin ateşkesin ve tüm askeri faaliyetlerin koşullarını ihlal ettiğini belirleyecek” dedi.
Lavrov açıklamasında, Türk gözlemcilerin hareket alanının ortak gözlem merkezi için belirlenecek Azerbaycan topraklarındaki alanla sınırlı olacağını ve bu merkezin Dağlık Karabağ’da çatışmaların yaşandığı bölgeye uzak bir noktada bulunacağını belirtti.
Rusya Dışişleri Bakanı, Türk barış gücü birliklerinin Dağlık Karabağ’a girmemesi konusunun 10 Kasım günü Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan liderleri tarafından imzalanan anlaşma metninde açık şekilde yer aldığını da söyledi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Salı günü AKP TBMM Grup Toplantısı’nda yaptığı konuşmada, “Türkiye, anlaşmanın uygulanmasını gözetmek ve denetlemek üzere bölgede kurulacak ortak barış gücünde, Rusya ile birlikte yer alacaktır” demişti.
Rusya’nın arabuluculuğu ile bu hafta varılan anlaşma Ermenistan’ın Dağlık Karabağ etrafındaki topraklardaki işgalini sonlandırıyor, Dağlık Karabağ’da ise iki tarafın elindeki toprakları kontrol etmeye devam edeceği ancak Rusya’nın yüzlerce barış gücü askeri konuşlandıracağı kabul ediliyor.
Anlaşmaya göre 1960 silahlı Rus askeri iki tarafın karşı karşıya oldukları cephe bölgelerini ve Dağlık Karabağ’ı Ermenistan’a bağlayan Laçin koridorunu kontrol edecek. Anlaşmayla ayrıca Ermenistan’dan Dağlık Karabağ’a ve Nahçıvan’dan Azerbaycan’a birer koridor açılacak ve Rus barış gücü anlaşmaya uyulmasını denetleyecek.
Dağlık Karabağ uluslararası düzeyde Azerbaycan toprağı sayılıyor fakat 1994 yılında varılan bir ateşkes anlaşmasından bu yana bölgede yaşayan Ermeni toplumu tarafından yönetiliyor.
Altı hafta kadar süren son çatışmalarda Azerbaycan Dağlık Karabağ etrafındaki topraklarını geri almış ve anlaşmadan hemen önce Şuşa şehrini de ele geçirmişti.
Ermenistan Başbakanı Paşinyan istifa çağrılarına direniyor
Öte yandan, Azerbaycan’a toprak konusunda ödün vererek Dağlık Karabağ’daki çatışmaya son veren anlaşmayı imzalayan ve vatana ihanetle suçlanan Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan baskılara karşın istifa etmedi.
Muhalefet partilerinin baskısıyla Ermenistan Parlamentosu’nun olağanüstü bir oturum yaparak Paşinyan’ın geleceği hakkında karar vermesi bekleniyor.
Anlaşmayı ilk olarak duyuran Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Salı günü yerel saatle 01.00’de Facebook hesabından yaptığı bir paylaşımla “Rusya ve Azerbaycan devlet başkanlarıyla Karabağ savaşını sonlandırma anlaşması imzaladım” demişti.
Bunun üzerine Erivan’da sokağa çıkma yasağını tanımayarak sokaklara dökülen göstericiler “Hain Nikol, istifa” sloganlarıyla başbakanı protesto etti ve Çarşamba gece yarısına kadar istifasını talep etti.
Gösteriler sırasında Ermeni medyasında yer alan haberlere göre 100’den fazla kişi gözaltına alındı ama daha sonra bırakıldı.
Yüzlerce gösterici daha sonra parlamentoya yürüyerek olağanüstü bir oturum yapılarak başbakanın görevden alınmasını talep etti.
Daha sonra gelen haberlerde iki muhalefet partisinin talebiyle olağanüstü bir oturum toplandığı da kaydedildi.
Göstericilerden bazıları başbakanın barış anlaşmasını imzalamadan önce halka danışması gerektiğini, bunu yapmayarak anayasayı çiğnediğini söylüyor.
Paşinyan 2018 yılında gerçekleşen barışçı bir devrime öncülük etmiş ve başbakan seçilmişti.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Facebook hesabından yaptığı açıklamada çatışmanın son bulmasını kabul etmeseydi çok daha büyük kayıplara uğrayacaklarını söylemiş, bu açıklama Dağlık Karabağ’daki Ermeni yönetiminin lideri Arayik Harutyunyan tarafından da desteklenmişti.
Nikol Paşinyan, “askeri durumun derin bir analizini yaptıktan sonra acı verici kararı aldığını” ve Dağlık Karabağ’ın çevresinde işgal altında tuttuğu Agdam, Laçin ve Kelbecer’i Azerbaycan’a bırakmayı kabul ettiğini de söyledi.
Paşinyan, Şuşa’nın hafta sonunda Azerbaycan’ın eline geçmesi üzerine binlerce Ermeni askerinin kuşatma altında kalması ve tam bir çöküş riskinin ortaya çıktığını söyleyerek “Stepanakert (Dağlık Karabağ’ın yönetim merkezi Hankendi) tamamen savunmasız kalacaktı” dedi.