Fransa’da sert yaşanan laiklik tartışmalarının ardından, merkez sağ parti Cumhuriyetçiler’in (LR) çoğunluğu oluşturduğu Senato’da, Anayasa’da değişiklik yapılarak, laikliğe aykırı uygulamalara son verilmesini içeren bir yasa önerisi hazırlandı. Yasa ile Müslüman ya da diğer topluluklar tarafından getirilen “istisnai” taleplere son verilmesi ve “cemaat talepleri karşısında Cumhuriyet yasalarının üstünlüğünün garanti edilmesi” hedefleniyor.
Fransa’daki “cihatçı terör” ve “İslamofobi” tartışmalarının ardından Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, tartışmalara son verecek bir reform paketini getirme hazırlığında. Ancak muhalefetin çoğunlukta olduğu Senato’da, ana muhalefet Cumhuriyetçiler, cumhurbaşkanından önce davranarak, yeni bir yasa önerisi sundu.
LR Senato grup başkanı Bruno Retailleau ve Merkez grubu başkanı Herve Marsaille tarafından imzalanan yasayla, etnik ya da dini nedenlerle istisna taleplerinde bulunulmasına son vermek isteniyor. Fransa’da “iş yerinde türban”, “hastanelerde kadın hastaların erkek doktora muayene olmaması”, “kız çocuklarına ayrı havuz yapılması”, “kantinlerde helal et çıkarılması” gibi din kaynaklı taleplerin önüne geçilmesi hedefleniyor. Senato Anayasa Komisyonu Başkanı Philippe Bas, önerinin 5 yıllık yoğun bir çalışma sonunda hazırlandığını ve öneri ile “Cumhuriyet yasalarının üstünlüğünün garanti altına alınmasını” hedeflediklerini dile getirdi.
Yasa önerisiyle, Anayasa’nın 1’inci ve 4’üncü maddelerinde değişiklik yapılıyor. Anayasa’nın birinci maddesinde “hiçbir şahıs ya da grup, ortak kurallara saygıdan muaf tutulmak için, hiçbir etnik ya da dini kökeni gerekçe gösteremez” hükmü ekleniyor.
Le Figaro gazetesine yasa hakkında bilgi veren Senatör Philippe Bas, “Bu maddeyle, polemik yaratan pek çok olayla ilgili, okul müdürü, şirket patronu ya da hastane yöneticisi gibi sorumluları karar vermek zorluğundan kurtarmak ve konuyu genel bir kurala bağlamak istediklerini” dile getirdi.
Siyasi partilere yasak
Yasa önerisinin 2’inci bölümünde ise, Anayasa’nın 4’üncü maddesinde değişiklik yaparak, “siyasi partiler ve grupların, sadece Anayasa’nın 4. maddesinde öngörüldüğü gibi ulusal egemenlik ve demokrasi ilkelerine değil, aynı zamanda laiklik ilkesine de saygı göstermesi gerektiği” ifadesi ekleniyor.
Ayrıca bu maddeyle, siyasi partilerin finansmanı konusunda da değişiklik yapılarak, “cemaat parti ya da adaylarının hazine tarafından desteklenmesinin” önüne geçiliyor. Düzenlemeye göre, özellikle “kin ve nefret söylemi” yürüten, toplumu bölen ifadeler kullanan partiler devlet yardımından mahrum bırakılacak, hatta kapatılabilecek.
Referandum şartı
Ancak, önümüzdeki Mart ayında yapılacak yerel seçimlere bu yasanın yetişmesi olanaklı değil. Anayasa değişikliği içeren yasa metni, Senato ve ardından Ulusal Meclis’te onaylandıktan sonra, yasalaşması için referandumdan geçmesi gerekecek.
Ancak Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un da önümüzdeki günlerde aynı yönde düzenlemeler içeren bir reform açıklamasını bekleyen muhalefet, bu önerilerin de reform paketinin içine alınabileceğini belirtiyor.
Daha önce yine aynı grup tarafından getirilen ve yerel seçimlerde “topluluk ya da cemaatlere ait listelerin yasaklanmasını” öngören yasa önerisinin gündeme alınması, Macron tarafından, ‘anayasal olmadığı’ gerekçesiyle reddedilmişti.