Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, özellikle son 5 yıldan beri bölgede son
derece etkin bir politika izliyor. Türkiye ile hem bilek güreşi yapıp, hem de kol
kola bir siyaset uyguluyor. Dünya ile de öyle. Oynadığı at hiçbir zaman tek
değil. Göreve başlamasının tam 20’nci yılı… Bu dünya liderine yakından bir
göz atalım.
Eski bir KGB ajanı. 31 Aralık 1999’da göreve geldiğinde ABD'yi Bill Clinton,
Türkiye’yi ise o yıl başbakanlığı Mesut Yılmaz’dan devralan Bülent Ecevit
yönetiyordu. O tarihten bu yana üç ABD başkanı, dört Türkiye Başbakanı ve beş
İngiltere Başbakanı değişti.
Rusya, Ekim 1999’da İkinci Çeçenistan Savaşını başlattığı yıllarda Başbakandı.
Rusya ordusu Çeçen başkenti Grozni’yi kuşattı. Daha sonra da ülke ciddi Çeçen
terörüne maruz kaldı. 2004’teki bir okul saldırısında çoğu çocuk 330 kişini
hayatını kaybettiği terör olayı hala hafızalarda.
Putin iktidardaki ilk 10 yılında Batı ülkelerinin dış politikalarını eleştirse de
Batılı liderlerle iyi ilişkiler kurdu.
Gürcistan 2008’de ayrılıkçı Güney Osetya bölgesinde kontrolü ele geçirmek için
ordusunu bölgeye gönderdiğinde Rusya Gürcistan’ı işgal etti. 2014’te Ukrayna’ya
askerlerini gönderince batıyla ilişkiler ciddi yara aldı. Kırım’ı ilhakı ise AB ve
ABD’nin yaptırımlarına yol açtı, ülkenin G8 üyeliği donduruldu.
Esad’a destek
Suriye’deki çatışmaların dördüncü yılında Rusya, müttefiki olan Suriye Devlet
Başkanı Beşar Esad’ı desteklemek için çatışmaya dahil oldu. Putin’in Rus savaş
uçaklarını ve zırhlı araçlarını bölgede görevlendirmesi sahadaki dengeleri
değiştirdi. 2016’da ABD’de Donald Trump’ın göreve başlamasının ardından
ABD istihbarat teşkilatları Rusya’nın ABD başkanlık seçimine etki ettiğini tespit
etti.
Putin’in Türkiye ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la ilişkisi iniş çıkışlı
oldu. İki ülke arasındaki ilişkiler Türkiye’nin bir Rus savaş uçağını düşürmesinin
ardından son yıllardaki en gergin noktasına ulaştıktan sonra, Türkiye’nin özür
dilemesiyle düzelmeye başladı. Bugün Putin ve Erdoğan Suriye’de işbirliği
yapıyor, Rusya Türkiye’ye S-400 ve nükleer santral satıyor.
Bugün bölgede, Putin’in yönettiği Rusya’sız herhangi bir karar alınamıyor.
Bölgede dengeleri tamamen değiştirdi. NATO’yu ‘kendini sorgular’ hale getirdi.
ABD’de kafaları sarstı. Tek ata değil, hep çok ata oynadı. Babıali TV için
görüşlerine sıkça başvurduğumuz Moskova’dan Doç. Dr İkbal Dürre, Putin’in
Libya, Kırım ve Gürcistan’da hatalı olduğunu, Suriye’de ise eksikliği olduğunu
belirtiyor. Ancak Yeltsin dönemine nazaran Rusya’nın bambaşka bir dönem
yaşadığının da altını çiziyor. 2024’e kadar görevde kalacak olan Putin bir daha
aday olmayacak. Ama görünüş o ki, ‘Danışılan kişi’ konumunu koruyacak.
Zeynel LÜLE